Як у БССР пасля вайны футбол адраджалі

Сёлета Беларусь адзначала 75 год Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне. То былі цяжкія часы для народа. Не меньш цяжкімі аказаліся пасляваенныя гады, калі людзям прыйшлося аднаўляць краіну, наладжваць мірная жыццё, фізічна і маральна адыходзіць ад жахаў вайны. Спорт дапамагаў пераадольваць цяжкасці.

У нашай краіне пачалі актыўна адраджаць спорт пасля Перамогі. Адкрыўся Беларускі інстытут фізкультуры, пачалі працаваць дабравольныя спартыўныя таварыства, саздаваліся новыя калектывы фізкультуры. Спартсмены Беларусіі – менавіта так называлася наша краіны у савецкі час – абсталявалі 210 малых спартыўных пляцовак, 9 футбольных палей, 104 гімнастычных гарадкі. У першы пасляваенны год прамысловасць БССР зрабіла спартыўнага інвентара болей чым на 400 тыс. руб.

Значнае месца сярод іншых відаў спорта займаў футбол. У першы выхадны дзень пасля вайны ў Мінску правялі футбольны матч. На поле стадыёна «Харчавік» (парк імя Горкага) сустрэліся каманды Акруговага Дома Чырвонай Арміі і воінскай часці. Падчас матча ліў дождж, але гульня сабрала шмат гледачоў. Футбалісты АДЧА перамаглі 3:0.

Сталічныя каманды працягвалі забаўляць публіку таварыскі гульнямі, пакуль не надышоў час першага афіцыйнага турніра БССР па футболе у 1945.

Кубак БССР па футболе

Ужо 3 чэрвеня 1945 пачаўся першы пасляваенны розыгрыш Кубка БССР па футболе. Турнір сабраў 60 каманд з усёй Беларусіі. Архівы не сахранілі шмат звестак аб тым, як праходзіў розыгрыш Кубка. Спачатку спаборніцтвы праходзілі ў 10 геаграфічных зонах. Пераможцы зон разыгралі трафей па алімпійскай сістэме («гульня на вылет»).

Адзіны матч, аб якім ёсць дакладная інфармацыя, гэта фінал. Гульня прайшла 12 жніўня на сталічным стадыёне «Харчавік». Футбалісты «Дынама» (Мінск) пад праліўным дажджом у тый дзень супрацьстаялі камандзе акруговага дома афіцэраў Мінска. З лікам 1:0 «афіцэры» былі мацней і заваявалі першы пасляваенны Кубак БССР.

Чэмпіянат БССР па футболе

Турнір пачаўся 15 верасня 1945. Па правілах, каманды абавязаны былі мець у складзе мінімум 16 гульцоў ва ўзросце старэй 17 гадоў. Набор ачкоў быў такі: перамога – 2 ачкі, нічыя – 1, параза ці няяўка на матч – 0. Калі дзве ці больш каманды набіралі аднолькавую колькасць балаў, вышэй аказвалася тая, у якой лепш розніца забітых і прапушчаных галоў.

Каманда-пераможца першынства БССР па футболе ўзнагароджвалася прызам і Граматай Камітэта па справах фізкультуры і спорту пры СНК БССР. Усе ўдзельнікі каманды-пераможцы ўзнагароджваліся дыпломамі Камітэта па справах фізкультуры і спорту пры СНК БССР і каштоўнымі падарункамі. Каманда, якая заняла другое месца ў розыгрышы першынства Беларусіі, таксама ўзнагароджвалася Дыпломам Камітэта па справах фізкультуры і спорту пры СНК БССР.

Пратаколы матчаў таго чэмпіяната афармлялі не такім чынам, як сёння. Суддзі не запісвалі, калі праходзіла гульня, зрэдку адзначалі, ў якім горадзе і на якім стадыёне адбывалася сустрэча. Шмат пратаколаў вялі на звычайных лістах бумагі ад рукі. Усё гэта затрудняе распазнаванне прозвішчаў удзельнікаў спаборніцтва.

У чэмпіянаце прынялі ўдзел сем каманд. Тры з іх прадстаўлялі Мінск: «Дынама», «Спартак» и каманда мінскай вайсковай часці пад назвай «Злучэнне Саенка». Дзве каманды «Лакаматыва» з Гомеля і Баранавічаў і два «Дынама» з Брэста і Гродна.

Каманда акруговага дома афіцэраў, дзеючы ўладальнік Кубка, ў чэмпіянаце не іграла. Таму галоўным фаварытамі турніра лічылі сталічнае «Дынама». Канкурэнцую у барацьбе за першае месца мінчанам саставілі аднаклубнікі з Брэста.

Па выніках турніра ў дынамаўскіх калектываў з Мінска і Брэста было па 10 ачкоў. Чэмпіёнства заваявалі мінчане дзякуючы лепшай розніцы забітых і прапушчаных галоў: 20-4 супраць 17-6. Трэцім прызёрам стала гродненскае «Дынама».

Футбол Беларусіі ў 1945 не агранічваўся афіцыйнымі спаборніцтвамі саюзнага і рэспубліканскага масштабаў. Ва ўсіх абласных і раённых цэнтрах, вялікіх і малых населенных пунктах праходзілі свае футбольные баталіі